Η Θερμή, βρίσκεται σε απόσταση 12 χλμ. από την πόλη της Μυτιλήνης, στην ανατολική πλευρά του νησιού. 

Πρόκειται για περιοχή κατάφυτη από ελαιώνες και εύφορα κομμάτια γης, ενώ ταυτόχρονα βρίσκεται δίπλα στη θάλασσα.

Οι κάτοικοι της μοιράζονται ανάμεσα σε τρεις οικισμούς: του οικισμού Πύργοι Θερμής, της παραλίας Θερμής (όπου υπάρχουν και τα ιαματικά λουτρά της περιοχής) και του χωριού της Θερμής.

Η ιστορία της περιοχής χάνεται στα βάθη των αιώνων.

Αρχαιολογικές ανασκαφές (1929-1933), που έγιναν στην θέση "Κανόνι" Πύργων Θερμής αποδεικνύουν ότι κατοικήθηκε από την Προϊστορική περίοδο, ενώ ταυτόχρονα αναπτύχθηκε αξιόλογος πολιτισμός.

 Επίσης τα ιαματικά λουτρά της περιοχής λειτούργησαν καταλυτικά στην πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.

Στους Πύργους Θερμής, συναντάμε την καταπληκτική παραλία "Κανόνι", βραβευμένη με "Γαλάζια Σημαία" και λίγο πιο πέρα το γραφικό λιμάνι και την παραλία της Θερμής:

γραφικά καφενεδάκια, ψαροταβέρνες δίπλα στο κύμα, παραθαλάσσιος περίπατος προς την παραλία του Αγίου Γεωργίου, η απόλαυση του δειλινού στο πλακόστρωτο λιμάνι,

ο πέτρινος ανεμόμυλος, όλα συνθέτουν μια εικόνα μοναδική και ενδεικτική της ομορφιάς τούτου του τόπου.

Στην περιοχή επίσης υπάρχει το επιβλητικό ξενοδοχείο "Σάρλιτζα Παλλάς"  που στην περίοδο της ακμής του, φιλοξένησε σημαντικές προσωπικότητες (βασιλείς, πατριάρχες, υπουργούς κ.α.).

 Πίσω από το "Σάρλιτζα" υπάρχει ο αρχαιολογικός χώρος "Χωράφα", όπου βρίσκονται τα απομεινάρια του αρχαίου ναού της Θερμίας Αρτέμιδος- απόδειξη της ακμής των αρχαίων χρόνων.

Τα αρχαιολογικά ευρήματα των λουτροπηγών, μας ταξιδεύουν σ' όλες τις ιστορικές εποχές: αρχαίες δεξαμενές, ελληνιστικά μάρμαρα, ρωμαϊκές επιτύμβιες στήλες, οθωμανικές καμάρες, όλα μαζί αρμονικά σε μια σπάνια ιστορική σύνθεση.

Η περιήγηση μας συνεχίζεται στον κύριο οικισμό της Θερμής: γραφικά πλακόστρωτα δρομάκια, το περίτεχνο κτίριο του σχολείου, τα γραφικά καφενεία, η αιωνόβια πασχαλιά της αγοράς, ο ενετικός πύργος, η Βασιλική του χωριού (οικοδομημένη το 1843), η πηγή του "κυπαρισσιού", όλα αρμονικά δεμένα μεταξύ τους.

Στα χρόνια των Γατελούζων, στις αγροτικές περιοχές που βρίσκονταν κοντά στην πόλη της Mυτιλήνης, οι πλούσιοι Mυτιληνιοί γαιοκτήμονες άρχισαν να κτίζουν εξοχικά - ημιαγροτικά σπίτια.

 Mέσα σε συνθήκες γενικότερης ανασφάλειας και φτώχειας που οδηγούσε πολλούς στο κλέψιμο, ήταν φυσικό τα σπίτια αυτά να ήταν σωστά οχυρωμένα.

 Έτσι γεννήθηκε ο ιδιόμορφος «πύργος» της Λέσβου, το πιο γνήσιο Λεσβιακό κτίσμα που συναντάμε στο νησί.

Aν και το χαρακτηριστικό αυτό σπίτι το συναντάμε σε διάφορους οικισμούς της Θερμής οι περισσότεροι απ' αυτούς κτίστηκαν στην περιοχή που έκτοτε ονομάστηκε "Πύργοι Θερμής". Aυτά τα τριώροφα πέτρινα σπίτια βρίσκονταν πάντα σ' ένα μεγάλο περιτοιχισμένο κήπο.

    Eίχαν μικρά παράθυρα στο ισόγειο και τον α΄ όροφο για λόγους προστασίας και μεγάλα παράθυρα με θέα πάνω από τα λιόδεντρα στο τελευταίο πάτωμα.

Oι πιο παλαιοί πύργοι (όπως αυτοί του Nιάνια και του Kαραπιπέρη) είναι επιρρεασμένοι από την Bυζαντινή και Iταλική παράδοση.

Όμως ο "Πύργος" το πυργόμορφο αυτό σπίτι πήρε την χαρακτηριστική του μορφή με τον ξύλινο όροφο με τις προεξοχές (σαχνισίνια) κατά την οθωμανική κυριαρχία.

ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΡΟΥΛΛΩΤΗΣ

 Ο βυζαντινός ναός της Παναγίας της Τρουλλωτής, είναι το παλιότερο εκκλησιαστικό μνημείο της Λέσβου, και αποτελεί το φράγμα ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν της περιοχής της Θερμής. Είναι χτισμένος στην περιοχή της Θερμής, πάνω σε ένα λόφο και έχει σας θέα τα μικρασιατικά παράλια. Στολίζει την περιοχή "Πετραλώνια", όπου βρισκόταν ο αρχαίος οικισμός της Θερμής, ο οποίος ονομαζόταν πολιτισμός της Τροίας.

    Ο ναός της Παναγίας ανάγεται στην υστεροβυζαντινή εποχή και είναι χτισμένος στον τύπο του απλού τετρακονίου τρουλλαίου σταυροειδούς ναού, ενώ εντάσσεται στην κατηγορία των μεταβατικών τρουλλαίων ναών. Η αρχιτεκτονική του παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, παρά το γεγονός ότι σε μεταγενέστερη εποχή έχουν γίνει πολλές κακότεχνες παρεμβάσεις, οι οποίες επηρεάζουν τη συνολική εικόνα του ναού.

    Η εξωτερική εικόνα του ναού είναι λιτή και τελείως απλή, εξαρτώμενη προφανώς από τα ελάχιστα μέσα της εποχής εκείνης Αξιοπρόσεκτο στοιχείο είναι η ελάχιστη χρήση των γνωστών διακοσμητικών μοτίβων της εποχής εκείνης, με τη χρήση κεράμων στις αψίδες και στα παράθυρα.

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΡΑΦΑΗΛ

    Η μονή των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης, είναι ένα μοναστήρι μόλις σαράντα ετών, με ιστορία όμως μεγαλύτερη των οκτώ αιώνων, και με θεμέλια που ξεκινούν από την παλαιοχριστιανική εποχή.

    Ιδρύθηκε το 1963 σε σημείο όπου βρισκόταν βυζαντινό μοναστήρι, το οποίο όμως καταστράφηκε ολοσχερώς από Οθωμανούς στρατιώτες το 1463. Οι τρεις Άγιοι μαρτύρησαν κατά την επιδρομή των Οθωμανών, μαζί με πολλούς κατοίκους της Θερμής, οι οποίοι είχαν βρει καταφύγιο στο μοναστήρι, μετά την τοπική στάση που έφερε την οργή των κατακτητών για εκδίκηση.

    Επί μισή χιλιετία τα φρικτά γεγονότα του μαρτυρίου των Αγίων έμειναν θαμμένα στον κατάφυτο από ελιές λόφο των Καρυών, όπου βρίσκεται η μονή. Φανερώθηκαν μετά από πεντακόσια περίπου χρόνια με τον πιο θαυμαστό τρόπο, την συνομιλία των ίδιων των Αγίων με κατοίκους την περιοχής, στους οποίους αποκάλυψαν την ιστορία της μονής και το μαρτύριό τους.

    Σε πολύ λίγα χρόνια από την ίδρυσή του, το μοναστήρι άκμασε και έγινε ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα της ορθοδοξίας, εξαιτίας της θαυματουργής δράσεως του Αγίου Ραφαήλ, η οποία απλώνεται σε ολόκληρη την οικουμένη.

    Η μονή ιδρύθηκε επισήμως το 1963, πεντακόσια ακριβώς χρόνια μετά το μαρτύριο των Αγίων. Τα εγκαίνιά της πραγματοποιήθηκαν  στις 6 Ιουλίου του 1969.

    Στο μοναστηριακό συγκρότημα υπάρχουν ακόμη ο ναός της Αγίας Μαγδαληνής και τα παρεκκλήσια της Αγίας Σκέπης της Θεοτόκου, του Αγίου Νεκταρίου και του Ταξιάρχη Μιχαήλ.

    Η εικόνα του απλού πιστού γονατισμένου μπροστά στον τάφο του Αγίου Ραφαήλ, είναι η χαρακτηριστικότερη εικόνα που μπορεί να έχει κανείς από τη μονή, καθώς η ολοζώντανη και εντονότατη θαυματουργική δράση του Αγίου συγκεντρώνει όσους ποθούν τη σωτηρία τους από ποικίλα δεινά.

ΙΑΜΑΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

Σε απόσταση 12 χιλιομέτρων από τη Μυτιλήνη, συναντάμε την ιαματική πηγή της Λουτρόπολης Θερμής. Το 1845 επισκέφτηκε τη Λέσβο ο Γερμανός χημικός Λαντενέρ ο οποίος αναφέρει ότι τα συστατικά της συντελούν στη θεραπεία των χρόνιων ρευματισμών, αρθρίτιδας και δερματικών παθήσεων.

Η περιοχή γύρω από τις ιαματικές πηγές είναι υπέροχη με τις φυσικές ομορφιές της. Ο ορίζοντας προς τη θάλασσα απέραντος και διαυγής, η πλούσια πανίδα σε ένα μοναδικό συνδυασμό βουνού και θάλασσας. Η ονειρεμένη παραλία ιδίως τις καλοκαιρινές νύχτες, πείθει τον κάθε επισκέπτη, ότι η προνομιούχα αυτή γωνιά ,αποτελεί καταφύγιο όχι μόνο για τους ασθενείς αλλά και για τους καταβεβλημένους από κάθε πνευματική ,ψυχική και σωματική κόπωση.

Στις δύο αρχαίες θολωτές δεξαμενές, που βρίσκονται πίσω από το σημερινό υδροθεραπευτήριο, διακρίνει κανείς τη διαχρονική ιστορία του χώρου.

    Η λουτρόπολη Θερμής αποτελεί ένα θέρετρο προσέλκυσης όλη τη διάρκεια του χρόνου.  Οι ιαματικές πηγές σε συνδυασμό με το εξαιρετικό φυσικό περιβάλλον, την υπήνεμη τοποθεσία της, την έλλειψη υγρασίας αλλά και την τουριστική υποδομή καθιστούν το περιβάλλον μοναδικό. Η ανάλυση του νερού της ιαματικής πηγής Θερμής έχει ως εξής:

Θερμοκρασία 49,9 βαθμοί Κελσίου

Ραδιενέργεια: 0,8 μονάδες Mache

Χαρακτηρισμός:Θερμή σιδηρούχος αλιπηγή.

    Ενδείξεις: Ασφαλής θεραπεία Ρευματισμών, λίθων νεφρού, ήπατος, διαβήτη, νεφρών, γυναικολογικών παθήσεων, κυκλοφοριακού συστήματος και δερματικών παθήσεων. Ακόμη τα ιαματικά νερά της Θερμής ενδείκνυνται και για παθήσεις αρτηριοσκλήρωσης και υπέρτασης, κατά της ισχιαλγίας, παθήσεων των νεύρων, μεσολοσπληνίας, παράλυσης και ραχίτιδας

ΝΥΧΤΕΡΙΝΗ ΖΩΗ-ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

    Η περιοχή Κανόνι είναι ξακουστή σε όλη τη Λέσβο γιατί περιλαμβάνει ένα μεγάλο αριθμό από καφετέριες, μπαράκια και πολυχώρους διασκέδασης και αναψυχής.

    Το καλοκαίρι, κυρίως, η περιοχή σφύζει από ζωή και κίνηση, αφού οι λουόμενοι καταφτάνουν εκεί από τις πρώτες πρωινές ώρες, για να απολαύσουν το μπάνιο τους συντροφιά με ένα δροσερό καφέ, το μεσημέρι μπορούν να απολαύσουν δεκάδες σπεσιαλιτέ και σνακ, ενώ καθώς πέφτει η νύχτα, οι ρυθμοί γίνονται πιο έντονοι, η μουσική ζωηρή και το κέφι μεγαλώνει ολοένα και πιο πολύ

.

    Φυσικά δεν υπάρχει πρόβλημα ηχορύπανσης, αφού όλα τα καφέ και τα μπαράκια βρίσκονται σε απόσταση από την κατοικημένη περιοχή.